W ostatnich latach nastąpiła bardzo szybka modernizacja polskiego sadownictwa i szkółkarstwa, a jej efektem był znaczny wzrost wielkości zbiorów oraz poprawa jakości owoców produkowanych w naszym kraju. Staliśmy się jednym z największych producentów i eksporterów jabłek na świecie. Duże zmiany nastąpiły również w produkcji innych gatunków roślin sadowniczych. Sukces ten jest dziełem wielu osób, a także instytucji i organizacji związanych z ogrodnictwem, wśród których szczególne miejsce zajmuje prof. dr hab. Eberhard Makosz oraz Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych. Od początku swojej działalności Towarzystwo było inicjatorem zmian w sadownictwie, które miały na celu dostosowanie produkcji do oczekiwań zmieniającego się rynku. Głównym celem działalności TRSK było wdrożenie do praktyki produkcyjnej sadów na podkładkach wegetatywnych, zmiana w doborze odmian i optymalizacja technologii produkcji. Cele te były realizowane na kilka sposobów. Liczne konferencje, seminaria (Limanowa, Lublin), szkolenia (wprowadzenie nowych metod formowania i cięcia), publikacje, wyjazdy do głównych ośrodków produkcji jabłek na świecie; przyniosły wymierne korzyści nie tylko członkom Towarzystwa. Zmieniająca się rzeczywistość stawia przed nami nowe, trudne wyzwania. Szczególną uwagę należy zwrócić na poprawę jakości owoców, sposoby dystrybucji i kierunki eksportu oraz lepsze zorganizowanie nie tylko producentów ale całej branży ogrodniczej.

Polskie sadownictwo zawsze stanowiło ważny dział gospodarki. W latach 60-80 dwudziestego wieku model sadów opierał się na silnie rosnących podkładkach i odmianach wytrzymałych na mróz (Lobo, McInthosh, Cortland, Bankroft, Idared), a produkcja jabłek przynosiła sadownikom zadowalające profity.
Istotne zmiany w sposobie prowadzenia sadów i doborze odmian rozpoczęły się po mroźnej zimie 1986/87, kiedy to duża część drzew wymarzła. Wówczas pojawiły się pomysły wprowadzenia nowych odmian na podkładkach karłowych z zagęszczeniem 2000-4000 szt. drzew na hektarze. Pierwsze takie sady jabłoniowe założono na Podkarpaciu a następnie również sady śliwowe i czereśniowe opierano na takim modelu. Proces zmian w sposobie prowadzenia drzew, doborze odmian trwał kilka lat i szczególnie na początku budził wielkie kontrowersje w środowiskach związanych z sadownictwem.
Pod koniec lata 1989 r kilkunastu sadowników z okolic Grójca na czele z inż. Włodzimierzem Ferensteinem utworzyło grupę inicjatywną, której celem było powołanie organizacji zajmującej się wdrożeniem w Polsce technologii produkcji opartej na podkładkach karłowych oraz zmian w doborze odmian. 8 listopada 1989 r. powołano do życia Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych.
Pierwsze lata (do 2000 r.) Towarzystwo funkcjonowało przy Polskim Związku Ogrodników w oparciu o regulamin, bez osobowości prawnej. W roku 2000 opracowano statut TRSK i uzyskano osobowość prawną, a siedzibę i biuro przeniesiono do Akademii Rolniczej w Lublinie (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy). W latach 1989-1995 Zarządem TRSK kierował mgr Krzysztof Hermanowicz, od 1995 do 2017 r. prof. E. Makosz. W 2023 r na zebraniu sprawozdawczo-wyborczym wyłoniono nowy zarząd na obecną kadencję. W skład zarządu TRSK weszli: Tomasz Lipa (przewodniczący), Przemysław Badowski (wiceprzewodniczący), Dominik Woźniak (wiceprzewodniczący), Zbigniew Chołyk (skarbnik), Aleksandra Łakomiak (sekretarz), Piotr Korczak (członek), Kacper Wypijewski (członek).
Komisję Rewizyjną wybrano w składzie: Jerzy Gwara (przew.), Marek Grzęda (czł.), Tomasz Chrzanowski (czł.).

Wielka wiedza, szerokie kontakty zagraniczne, a przede wszystkim charyzma Profesora Makosza dały impuls dla rozwoju Towarzystwa i wprowadzaniu zmian w polskim sadownictwie. W pierwszych latach do TRSK należało 50 osób, w roku 2010 było to ponad 300 osób, a obecnie 180 w tym 160 członków rzeczywistych i 27 wspierających.
W 1992 r. honorowe członkostwo w TRSK przyznano prof. Szczepanowi Pieniążkowi, w 2009 otrzymali je prof. Tadeusz Hołubowicz, prof. Janusz Lipecki, prof. Augustyn Mika, prof. Andrzej Sadowski, dr Witold Boguta oraz Ryszard Kazubek, a w 2012 roku dr Bożena Nosecka i mgr Adam Fura.

Od początku działalności TRSK ma swoje logo, które opracował prof. A. Mika, a od 2009 r. także sztandar.
Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych jest członkiem wielu krajowych i zagranicznych organizacji. Od 2006 roku Towarzystwo należy do Rady Gospodarki Żywnościowej w Warszawie. W 2007 roku zostaliśmy członkiem prestiżowej organizacji międzynarodowej „World Apple and Pear Association” (WAPA) z siedzibą w Brukseli, a od 2009 roku międzynarodowej organizacji sadowniczej „International Fruit Tree Association” (IFTA). W 2019 r. dużym wyróżnieniem dla TRSK był wybór Dominika Wożniaka na prezesa World Apple and Pear Association” (WAPA), po raz pierwszy w tym gronie znalazł się Polak.
TRSK od 1989 roku przygotowuje i prezentuje spodziewane zbiory jabłek i gruszek na corocznych Kongresach Prognosfruit, które odbywają się od 1980 roku w różnych europejskich miastach. W 2004 roku Towarzystwo zorganizowało Kongres Prognosfruit w Lublinie. Udział w nim wzięło około 400 osób, w tym 300 z różnych krajów.

Głównym celem Towarzystwa Rozwoju Sadów Karłowych jest od samego początku wdrażanie do praktyki nowych osiągnięć nauki, a w tym nowych odmian, podkładek oraz innowacyjnych metod produkcji i dystrybucji owoców. Cel ten Towarzystwo realizuje wielokierunkowo, poprzez liczne szkolenia, seminaria, konferencje.

Ważną formą upowszechniania nowych sposobów produkcji owoców były specjalne programy uprawy jabłoni, śliw i czereśni.
Decydujący wpływ na dynamiczny rozwój uprawy jabłoni miały sady wdrożeniowe, założone z holenderskich drzewek jabłoni. Był to wynik umowy zawartej w 1991r między Ministerstwami Rolnictwa Holandii i Polski. W latach 1992 – 1993 strona holenderska przekazała bezpłatnie 100 tysięcy drzewek jabłoni takich odmian jak ‘Golden Delicious’, ‘Jonagold’ i ‘Gloster’ wszystkie na podkładce M.9. Z drzewek tych założono w gospodarstwach członków TRSK dziewięć dwuhektarowych sadów wdrożeniowych z różnymi systemami sadzenia od 2 do 4 tysięcy szt./ha. Powyższe sady prowadzone były w regionie górecko-wareckim, oraz koło Lublina i koło Poznania. Ponadto założono trzy ścisłe doświadczenia porównawcze w Rolniczym Zakładzie Doświadczalnym Akademii Rolniczej w Felinie k/Lublina, w gospodarstwie doświadczalnym w Nowej Wsi k/Grójca i w Zakładzie Doświadczalnym IUNG w Jastkowie k/Lublina. Wszystkie sady wdrożeniowe i doświadczalne nadzorowali specjaliści z Holandii. Ze strony Polski realizację programu powierzono prof. dr hab. Eberhardowi Makoszowi.
W sadach tych drzewa zaczęły ekonomiczne owocowanie już w trzecim roku po posadzeniu z plonami 20-30 ton z ha przy jednocześnie niższych nakładach pracy i jednostkowych kosztach produkcji. Udowodniono, że podkładka M.9 jest bardzo przydatna w polskich warunkach a korona wrzecionowa najkorzystniejsza, nie tylko w sadach jabłoniowych. To był ważny początek rozwoju sadów karłowych w naszym kraju. Od 2000 roku towarowe sady jabłoniowe zakłada się wyłącznie z drzewek na wegetatywnych podkładkach z liczbą drzew od 2000 do 4000 na hektarze. Obecnie ten model sadów stanowi podstawę nowoczesnej produkcji jabłek w Polsce.
W roku 1994 opracowano program rozwoju nowoczesnych sadów śliwowych w naszym kraju. W latach 1995 – 1997 zorganizowano trzy wyjazdy szkoleniowe do Niemiec. W kilku gospodarstwach, w różnych rejonach kraju, założono sady wdrożeniowe na powierzchni jednego hektara z ponad 1000 drzew na hektarze. W tych sadach porównywano nowe odmiany, podkładki i systemy sadzenia drzew. W prowadzeniu tych sadów i opracowywaniu zaleceń dla producentów śliwek korzystano z pomocy znanego specjalisty i hodowcy odmian śliw dr Waltera Hartmanna z Uniwersytetu w Stuttgarcie. Szybko rozwinęła się uprawa śliw na innych, niż dotychczas podkładkach i odmianach. Także od około 2000 roku towarowe sady śliwowe zakłada się z drzew na podkładkach wegetatywnych lub siewce Węgierki Wangenheima.

Przed rokiem 1995 w kraju nie było większych towarowych sadów czereśniowych z wysokim poziomem intensywności produkcji owoców. Celem dokładnego poznania nowych sposobów zakładania i prowadzenia sadów czereśniowych w roku 1998 zorganizowano dwa wyjazdy szkoleniowe do rejonu Altes Land (Północne Niemcy), w których wzięło udział ponad 20 osób. Założono trzy sady wdrożeniowe, po jednym w rejonie grójeckim, wrocławskim i lubelskim. Porównywano wzrost i owocowanie drzew na podkładce Colt i siewce czereśni ptasiej, z kilkoma nowymi odmianami czereśni. Rozstawa drzew wahała się od 4,0 – 4,5 x 2,0 – 2,5 m. W czwartym roku po posadzeniu drzew plony wahały się od 6 – 8 ton z hektara, a w późniejszych latach wynosiły 10 – 20 ton owoców o większej średnicy, niż dotąd uprawianych odmian, za które uzyskiwano znacznie wyższe ceny. To był dostateczny powód, aby ten system uprawy i sposób prowadzenia drzew mógł się rozwinąć w naszym kraju. Na żyznych glebach, z możliwością nawodnienia drzew, rozwija się uprawa drzew na słabo rosnących podkładkach typu Gisela. Sady są nakryte siatką i specjalną folią chroniącą owoce przed ptakami i pękaniem.
Szkółkarstwo sadownicze. Krajowe szkółkarstwo sadownicze odegrało bardzo ważną rolę w szybkim rozwoju sadów na wegetatywnych podkładkach. Podobnie, jak sadownicy indywidualnie, a często wspólnie z sadownikami, szkółkarze zwiedzali sady i szkółki w krajach Zachodniej Europy. W ramach holenderskiego programu unowocześnienia uprawy jabłoni w Polsce, szkółkarze mieli ułatwiony dostęp do odwirusowanego materiału wyjściowego, podkładek i zrazów. Bardzo szybko opanowali nowy sposób produkcji drzewek jabłoni, m.in. tzw. Knip-boom. Szybko pokrywali potrzeby producentów na drzewka coraz lepszej jakości. Była to wielka rewolucja w produkcji drzewek.
Organizacja zbytu jabłek. W tym zakresie także korzystano z przykładów w krajach Zachodniej Europy. Organizowano specjalne wyjazdy szkoleniowe, których głównym celem było poznanie form, i sposobów dystrybucji owoców, zwłaszcza na rynku krajowym. W tych krajach rozwijały się organizacje grup producentów. Około 80% holenderskich czy południowo-tyrolskich sadowników są członkami takich grup. W naszym kraju pierwszą konferencję na temat nowych form dystrybucji owoców zorganizowało Towarzystwo w 1998 roku, w ówczesnej Akademii Rolniczej pod tytułem: „Organizacja i działalność ogrodniczych grup producenckich w Polsce”. Braliśmy udział w formie doradczej tworzących się grup producentów, głównie w rejonie grójeckim i lubelskim. Większość obecnie działających grup i organizacji założonych i prowadzonych jest przez członków Towarzystwa.
W miarę wzrostu produkcji i jakości jabłek rozważano celowość i możliwości promocji jabłek w kraju i zagranicą. Po raz pierwszy w 2000 roku na prestiżowych targach Fruitlogistica w Berlinie, prezentowaliśmy różne odmiany polskich jabłek. Towarzystwo brało także udział w targach „Polagra-Farm” w Poznaniu pt. „Horti Logistica”. W latach 2002 i 2003 było współorganizatorem otwarcia hali ogrodniczej z prezentacją jabłek na stoisku.
Pierwszą promocję jabłek w kraju rozpoczęto w 2011 roku pod hasłem: „Polskie Jabłka Wysokiej Jakości”. Projekt trwa i jest finansowany ze środków Funduszu Promocji Owoców i Warzyw. Głównym celem tego projektu było pokazanie polskim konsumentom, że w Polsce produkuje się jabłka wysokiej jakości, które różnią się od importowanych jabłek z krajów Zachodniej Europy tylko niższą ceną.
Seminaria sadownicze rozpoczęto w 1989 roku. Do 2012 roku odbyło się ich 32, w kilku latach po dwa razy w roku. Głównymi tematami były aktualne problemy w prowadzeniu jabłoniowych sadów oraz ich przyszłość w naszym kraju. Ważnymi punktami programu była sytuacja w światowym sadownictwie, zwłaszcza w produkcji i eksporcie jabłek, przedstawiana przez zagranicznych ekspertów. Każde spotkanie było połączone z pokazem cięcia jabłoni, prowadzone przez zagranicznych specjalistów. Limanowskie seminaria sadownicze były bardzo popularne wśród naszych sadowników i szkółkarzy. Do końca 1990 roku była to jedyna możliwość uzyskania informacji o nowoczesnym sadownictwie, przekazywanych przez wybitnych specjalistów w krajów Zachodniej Europy. Miały znaczący wpływ na szybki rozwój uprawy karłowych jabłoni w naszym kraju.
Konferencje sadownicze, które odbywały się w Akademii Rolniczej, potem Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie, miały charakter popularny i naukowy. Pierwsza konferencja odbyła się w 1995 roku. W programach były poruszane problemy sadownictwa i szkółkarstwa sadowniczego. Dużo uwagi poświęcano wynikom krajowych i zagranicznych badań naukowych. Bardziej szczegółowo omawiano perspektywiczne problemy rozwoju sadownictwa i szkółkarstwa sadowniczego na świecie. Z okazji każdej konferencji wydawano bardzo obszerne materiały konferencyjne, zawierające nie tylko treść wygłoszonych wykładów, ale także wyniki różnych badań oraz poglądy specjalistów z zakresu nowoczesnej produkcji owoców i materiału szkółkarskiego.
Dodatkową działalnością Towarzystwa było prognozowanie zbiorów owoców w naszym kraju. Najpierw w oparciu o informacje grupy producentów owoców oraz kilku zakładów przetwórstwa owocowego, a od 2012 roku także o pracę 6-cioosobowego zespołu ekspertów. Opracowane prognozy owoców przekazywano członkom Towarzystwa, przetwórcom oraz ważniejszym organizacjom i instytucjom, w tym Głównemu Urzędowi Statystycznemu. Z perspektywy czasu warto wspomnieć że nasze prognozy mimo iż wielokrotnie kontestowane i poddawane ostrej recenzji był najbliższe rzeczywistym zbiorom jabłek i gruszek w Polsce.

Podczas swojej działalności Towarzystwo było także organizatorem licznych zagranicznych wyjazdów szkoleniowych dla sadowników i szkółkarzy, m.in. do Chile, Południowej Afryki, Nowej Zelandii, Australii, USA, Chin oraz licznych krajów Europy Zachodniej.
Wiedza i doświadczenia zdobyte przez producentów podczas wymienionych wyżej konferencji, szkoleń i wyjazdów wykorzystywane są do unowocześniania polskiego sadownictwa, a zwłaszcza poprawy jakości produkowanych owoców. Towarzystwo opracowało modele sadów jabłoniowych, śliwowych i czereśniowych, które znalazły szerokie zastosowanie w praktyce.
Od początku działalności, a szczególnie w ostatnich latach, Towarzystwo ściśle współpracuje z nauką sadowniczą, krajowymi organizacjami sadowniczymi i przetwórczymi oraz firmami oferującymi środki do produkcji dla sadowników. Bardzo ważną rolę spełnia wielu członków poprzez prezentację polskiego sadownictwa na przykładzie swoich sadów i szkółek. Wiele z nich jest na najwyższym światowym poziomie produkcyjnym. Te gospodarstwa zwiedzają i podziwiają krajowi, a także zagraniczni sadownicy oraz szkółkarze. Jest to kolejne ważne osiągnięcie Towarzystwa.